Ez da gaizkitxo bizi gurean astoa...
Neguan epela du basetxe-ikullua,
ta ara udaran ez sartzen eguzki beroa.
Gau t'egun, urte guzti, berdiña giroa.
Goiz-goizean kalera neska gazteakin,
apalduta burua ta ankatxoak arin...
Argiaren antzeko neskatxa alai, lirain,
ura nork ez ote nai eraman bere gain...!
Ikusia nauzute Bergara'ko plazan,
urten txistulariak igande-goizetan,
eta andrak, olloekin, dirala mezetan,
artean aien asto, txur-txur-txur, izketan...
Ene poz aundiena zan, aien artera
yun, eren berriketa zorrotzak aitzera;
eskuz au gozaratu... euliak ari ken...
adiskidetzat arin artua niñuten.
Orduan bai izaten enetzat yolasa!
dana yakiten nuan: Atzo zenbat aza,
kipula, arrautz, esne tollo saldu zitun
etxekandre bakoitzak, zenbatean ta nun.
–«Urtzelai»ko nausiak, iri ditu salgai...
–«Arostegi»nekoak, aiek erosi nai...
–«Intxaurpe»neko nexka yarraitzen ezkongai...
–Jajai! Kuba'ko osaba dirudunaren zai...!
Ba-zan asto beltz eder, odoltsu, bizkorra,
asta-emea ikusiz, yarri zana arroa.
Burua altxata, irrintziz, ia-ia ito arte,
zion, belarri zabal: «Atoz ene maite...!»
Ba-zan beste txikitxo, begi gozokoa,
ta zebillen izketan goratuz astoa.
«Seaskan zegoela –zion– Yaungoikoa,
nork eman zion Ari, arnasaz beroa?»
Zarra bai beste uraxe...! Begira aren agin...
azkar igartzen zaio dagola mutxurdin;
ezkontzeke, gaixoa, ditun urtiekin!
Izketan ezagun du biotzeko samin...
–Nik –zion– ezingo det etsi baserrrian;
ume zikiñen mende naukate lanian.
Donostia'n azia naizen andereño,
txerri aldamenean egin bearra lo...?
Ikulluan ez bai-det lagun egokirik,
izketan baño obe naiz, aiekin ixillik.
Orretan aspalditik yakiñean nago:
Iri ta bei artean... kultura'ik ez dago.
Ta ala... menditik yetxi ta, igande goizetan,
andra baserritarrak zirala mezetan,
ene yaioterriko plaza ta kaleetan,
astoak alkartuta zebiltzan izketan...
Oi, ene bergaratar igande-goiz alai...!
danboliñaren doñu... eleizako kanpai...!
Eleizpean gizonak, berriketan alai,
amarrak ia noiz yo... Mezanagusi-zai.
Ume ta gaztaroko gomuta argi, legun!,
oroitz...! oroitz...! atozte nigana gau t'egun;
zuek zaituet emen, atzerrian, lagun.
Exeri gaitez eta... Bergara'tzaz yardun...